Eat, pray, love- is that all?

‘Eten, bidden, beminnen’ méér niet. Dat is alles wat een geloofsgemeenschap vandaag zou moeten doen. De traditionele kerken met hun strakke vormgeving en liturgie zouden daarbij een aflopende zaak zijn. Alleen als je met deze simpele basis formule aan het werk gaat, zou de kerk nog aantrekkingskracht in deze wereld en dus nog een toekomst hebben. Zo niet, dan is het afgelopen, passé. Het motto daarbij is vrijheid en blijheid, het moet vooral leuk en aantrekkelijk zijn. Je zou haast zeggen: was het maar zo gemakkelijk. Er wordt vaak verwezen naar het simpele, ongecompliceerde, kerkelijk leven van de eerste christelijke gemeente. Daar was het toch ook alleen maar ‘eat, pray and love?’.

Als je daar goed naar kijkt, dan geeft dat leven van die gemeente echter een heel ander beeld te zien. Hiervan lezen we in de Handelingen van de Apostelen. Handelingen 2:42 wordt wel eens gezien als de ‘mission statement’ van de eerste christelijke gemeente. We lezen daar: ‘Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen, vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood wijdden zich aan het gebed’. De NBV heeft hier vertaald: ‘Ze bleven trouw aan’. In de Griekse grondtekst staat het echter krachtiger uitgedrukt. Het gebruikte werkwoord betekent daar zoiets als: ‘ze hielden met alle kracht vast aan’. Vandaar de vertaling van de NBG 1951: ‘Ze volharden bij’. Dit betekent dat het helemaal geen vanzelfsprekende zaak was om trouw te blijven aan het onderricht van de apostelen en aan de gemeenschap. Dat kostte best veel moeite. Er gebeurt echter altijd één ding als je Jezus volgt: er komen gegarandeerd tegenkrachten op gang. Maar ondanks alle tegenstand bleef die gemeente trouw. Ook toen de jonge gemeente te maken kreeg met aanvallen van de Satan. Eerst van binnen uit: het bedrog en de dood van Annanias en Safira. Maar ook van buiten af: bedreigingen tegen de apostelen, gevangenschap en bloedige vervolgingen. Reken er maar op dat daar ook veel tranen bij vloeiden. Het volgen van Jezus is lang niet altijd ‘leuk’ en alleen maar vrijheid en blijheid. Hoewel er ook iets heel moois gebeurt als je vol houdt en niet toegeeft: De Heilige Geest geeft je vrijmoedigheid om te spreken over de boodschap van God (Hand.4:31). Missionair spreken en handelen komt vaak pas op gang als de kerk vervolgd wordt. Dat leert ons de Handelingen.

Was er dan in die eerste gemeente helemaal geen sprake van ‘eat, pray and love?’. Toch wel. Dat zit verborgen in dat woord: ‘zij vormden een gemeenschap’. In het Grieks staat voor “gemeenschap” dat bekende woord: ‘koinoonia’.Dat woord is op zijn beurt weer afgeleid van het woord: ‘koinos’ en dat kan betekenen: ‘gewoon’ ’alledaags’ ’profaan’. Zeg maar: de gewone dingen, het leven van alle dag. Het wijst op een dagelijks met elkaar omgaan in die eerste gemeente. Het alles delen met elkaar. Zo hielden ze ook de liefdesmaaltijden met elkaar. Daar werd inderdaad gegeten en gebeden en bemind. Maar daar moet wel iets aan worden toegevoegd: dat was niet in tegenspraak met de leer, het onderricht van de apostelen, maar vloeide daar juist uit voort. Dat onderricht van die apostelen op zijn beurt, bouwde voort op de geschiedenis en de leer van het O.T. Daar zat continuïteit in. Die eerste gemeente zei niet: ‘weg met die leer, die dogma’s, die regeltjes van de apostelen, laten we een streep halen door het verleden, dat is passé, laten we het simpel houden’. Maar ze bleven onverkort vasthouden aan dat onderricht en bouwden daarop voort.

De conclusie kan geen andere zijn dan deze: Een kerk overleeft alleen als de verkondiging van het evangelie centraal blijft staan in de samenkomsten van de gemeente. Dat was toen al zo en dat blijft zo. Want het getuigenis van Jezus moet vol worden. Elke eredienst is een publiek getuigenis, een openbare verkondiging, een proclamatie van de Heer dat Hij werkelijk opgestaan is. Totdat dat getuigenis ‘vol’ is. Dan komt Hij terug. Getuigen als gemeente kan alleen maar als je dat publiekelijk doet. De gemeente moet in deze wereld daarom altijd een vast aanspreekpunt, een adres hebben. Daarom moet je geen streep door het verleden halen. Dat zou dom zijn. Je haalt een streep door het verleden als je het gemeente zijn  geheel laat opgaan in de gemeenschap: het eten, beminnen en liefhebben. Je mag als kerk voortbouwen op de geschiedenis van de verkondiging. Daar kan je veel van leren. Je mag aan de inhoud eigentijds vorm geven. Samen nadenken over wat past bij deze tijd. Zo zijn de huiskringen die in veel van onze kerken aan het ontstaan zijn een goede zaak. Een uitstekende gelegenheid om te eten en te bidden en lief te hebben. Maar dat zal nooit ten koste mogen gaan van de verkondiging van het evangelie in de samenkomsten van de gemeente. Want het gaat ten diepste niet om ons, om ons eten en bidden en beminnen maar om Hem. De apostel Johannes verbindt de verkondiging van het evangelie en de gemeenschap (‘de konoonia’) prachtig aan elkaar. Hij schrijft in I Johannes 1: 3: ‘Wat we gezien en gehoord hebben, verkondigen we ook aan u, opdat ook u met ons gemeenschap zou hebben. En onze gemeenschap  is met de Vader en zijn zoon Jezus Christus’.