Het einde van de zondagse samenkomst in zicht.

Op de weblog van David Heek las ik het volgende

“Iemand vertelde me laatst een preek over dat bekende vers uit Hebreeën 10, 25 gehoord te hebben. Je weet wel, ‘dat je de samenkomsten niet moet verzuimen’. Bleek dat die samenkomsten niet één op één te stellen zijn met onze zondagse kerkdiensten, maar juist met de huiskringen die zij in die tijd hadden. Het zou inderdaad ook vreemd zijn als de prediker van de Hebreeënbrief/preek tegen de aanwezige hoorders zou zeggen dat ze die samenkomst niet moeten verzuimen. Ze zitten er toch juist? Het gaat om de samenkomsten buiten de ‘vaste kerkdienst’ om”.

Ik denk niet dat deze redenering klopt. Als ik dit citaat goed begrijp dan kan een predikant alleen een vermaning tot een groep gelovigen uitspreken als die gelovigen ook fysiek onder zijn gehoor aanwezig zijn. Maar waarom zou dat nodig zijn? Vlak voor deze tekst staat toch de oproep ”opmerkzaam te blijven en elkaar ertoe aan te sporen lief te hebben en goed te doen, in plaats van weg te blijven van onze samenkomsten’. Kennelijk was er een groep gemeenteleden die regelmatig weg bleef uit de samenkomsten of zelfs helemaal niet meer verscheen. De gemeente wordt aangespoord die ontrouwe kerkgangers ook op dit punt aan te spreken. De gedachte die achter boven vermeld citaat van David Heek zit is, dat de huisgroepen (specifiek gericht op ’eat, pray love’) belangrijker zouden zijn dan de wekelijkse verkondiging in de samenkomsten van de gemeente. Weg blijven uit de wekelijkse verkondiging zou geen probleem zijn want dat is toch een aflopende zaak, maar weg blijven uit de huisgroepen, nee dat zou volgens deze tekst niet kunnen.

Als je echter, goed naar Hebreeën 10:25 kijkt, is dit m.i. niet vol te houden. Voor het woord ‘samenkomsten’’ staat in het Grieks: ἐπισυναγωγὴν (episunagoogèn). Daar zit het bekende woord ‘synagoge’ in, wat zoveel betekent als’ huis van samenkomst’. Dat klonk die gemeente, die Hebreeën, natuurlijk heel bekend in de oren. Want die Hebreeën, dat waren joden. Er staat vóór dat woord ‘sunagoogèn’ het voorzetsel ‘epi’ dat ’op’ kan betekenen. Er zit op die samenkomst a.h.w. een soort van op of aanbouw. Calvijn gebruikt hier het woord ‘toevergadering’ – een samenkomst met aangroei. En die aangroei in de gemeente, dat zijn dan de heiden christenen die zich bij de gemeente voegden. Volgens Calvijn accepteren sommige joden christenen die aangroei van de heidenen in de gemeente niet en is dat voor hen een reden om weg te blijven uit de samenkomsten.

Die Hebreeën zeiden we, dat waren joden christenen. Die waren nog volop bekend met de betekenis en de functie van de synagoge. De synagoge was(en is) immers een Godshuis voor gebed, schriftstudie en onderwijzing. Precies wat er ook in onze erediensten gebeurt. Dat wijst toch wel in een heel andere richting dan alleen maar ‘eat, pray and love’ gemeenschappen.

Het aardige is dat die aansporing om de samenkomsten niet te verzuimen in Hebreeën 10:25 in het kader staat van de dag van de wederkomst van Christus. Naarmate de dag van die wederkomst nadert wordt het nóg belangrijker de samenkomsten bij te wonen en niet te verzuimen.

Nu komt dat woord ‘episunagoogès’ nog één keer voor in het N.T. Het staat in 2 Thessalonicenzen 2:1:’Over de komst van onze Heer Jezus en het tijdstip waarop we met Hem worden verenigd zeggen we U, verlies niet meteen uw verstand….’. De NBV heeft hier dus dit woord ‘episunagoogès’ vertaald met: ‘verenigd’. De SV gebruikt weer dat woord ‘toevergadering’. Opvallend is dat dit woord ook weer staat binnen het kader van de wederkomst. Het gaat hier om de vereniging van Christus met Zijn gemeente op de jongste dag. Nu is Hij nog in de hemel straks wordt Hij met zijn bruid, de gemeente verenigd. De gemeente van de Heer die bestaat uit joden en uit heidenen wordt met Hem ‘vergaderd’.

Welke conclusie kunnen we hieruit trekken? De eerste is dat het in Hebreeën 10:25 gaat om de samenkomsten van de gemeente onder de bediening van het woord van de verzoening. Niets wijst erop dat her hier om samenkomsten buiten de vast kerkdiensten om zou gaan. Integendeel.

De tweede conclusie is dat de doorgaande verkondiging verre van passé is. Ook hier zeggen we: Integendeel. Deze tekst leert ons dat naarmate de grote dag van de wederkomst dichterbij komt, de verkondiging in de samenkomsten steeds belangrijker wordt. De aanvallen op die verkondiging zullen ook heftiger worden, niet in het minst aangejaagd door de ver doorgevoerde individualisering. De individualisering die alle grenzen diffuus maakt. Deze ontwikkeling daagt de kerk uit om na te denken over de vorm waarin de erediensten gegoten worden. Om vormen te vinden die passen bij deze tijd maar die tevens de inhoud van de verkondiging intact laten. Eén ding staat vast. Wil de kerk overleven dan moet de verkondiging blijven klinken in de gemeente. Zoals Paulus Timoteüs opdroeg: ‘Ik bezweer je bij zijn komst en heerschappij: verkondig de boodschap, blijf aandringen, of het nu uitkomt of niet’ (2 Timoteüs 4:2)