Regenboog - de betekenis ervan in de Bijbel
Betekenis van de Regenboog in de Bijbel
door Kees de Graaf.
In deze korte studie gaan we nader in op de betekenis van de (regen)boog zoals die wordt vermeld in Genesis 9:13,14 en 16. We kijken eerst naar de betekenis van het woord in de Hebreeuwse grondtekst. Het woord dat daar gebruikt wordt voor regenboog is: הַקֶּ֖שֶׁת, uitgesproken als: haq-qe-set. Het woord betekent letterlijk “boog”. De toevoeging “regen” bij het woord “boog” is natuurlijk het gevolg is van het feit dat de boog in de wolken verschijnt wanneer het regent terwijl tegelijkertijd de zon schijnt op de regendruppels. De associatie met zon en regen vinden we in de grondtekst als zodanig niet terug.
Dus het woord : הַקֶּ֖שֶׁת, verwijst in de eerste plaats naar een boog, als wapen voor het afschieten van pijlen. Vaak wordt het woord geassocieerd met oorlogsvoering, jacht, en als symbool voor kracht en macht. In bredere zin kan het woord הַקֶּ֖שֶׁת ook Gods oordeel of verbond symboliseren zoals dat gezien werd in de regenboog na de zondvloed.
In de oude culturen in het Nabije Oosten was de boog dus een essentieel wapen voor zowel de jacht als voor de oorlogsvoering. Er was vaardigheid en kracht voor nodig om dit wapen effectief in te zetten. De boog was tevens een symbool van militaire macht en dapperheid. In de Bijbelse context wordt de boog dan ook als metafoor gebruikt om God’s almacht - in zowel Zijn oordeel als verlossing- te omschrijven.
Dit laatste zien we ook terug in het verhaal over de zondvloed. We lezen in Genesis 7: 11,12: “In het zeshonderdste jaar van Noach’s leven, op de zeventiende dag van de tweede maand, braken alle bronnen van de machtige oervloed open en werden de sluizen van de hemel pen gezet. Veertig dagen en veertig nachten zou het op de aarde stortregenen”. De SV: “alle fonteinen van de grote afgrond werden open gebroken”. Veel meer dus dan gewone “regen”. Het water van de oervloed wordt getekend als een de kosmos bedreigende macht. Alleen God heeft macht over die oervloed. Dat zien we terug in Job 38: 8,10: “En wie sloot de zee af met een deur, toen ze uit de schoot van de aarde brak? Ik legde haar mijn grenzen op en sloot haar af met deur en grendelbalk en zei “Tot hiertoe en niet verder, dit is de grens die ik je trotse golven stel”.
Samenvattend kunnen we zeggen dat de primaire betekenis van de regenboog in Genesis 9 is a. Gods almmacht laten zien, Zijn kosmische overwinning op de krachten van de oervloed en b. met het verbondsteken van de regenboog te verordenen en te bevestigen dat de kracht van de oervloed de wereld nooit meer zullen kunnen overspoelen.
In het NT wordt deze primaire betekenis van het woord “boog” ondersteund. Want, in de Griekse vertaling van het OT (de Septuagint LXX) wordt het woord “(regen)boog” dat in Genesis 9 wordt gebruikt, weergegeven door het woord “τόξον” – uitspraak “tokson”. Dat zelfde woord “tokson” komt ook voor in Openbaring 6:2 “Ik zag dit: een wit paard met een ruiter die een “boog”(τόξον ) droeg. Hij kreeg een zegenkrans en trok op als een overwinnaar, de overwinning tegemoet”. Ook hier staat net als in Genesis 9 het gebruik van het woord “boog” in het teken van strijd en overwinning.
Natuurlijk is er over de (regen)boog meer te zeggen dan dit. De zeven kleuren van de regenboog symboliseren ook God’s blijvende trouw aan Zijn verbond met Noach. Maar daar gaan we nu niet verder over uitweiden.